Είναι τελικά το μπάσκετ το άθλημα των ψηλών;

Από τα πρώτα χρόνια της διάδοσης του μέχρι και σήμερα, το μπάσκετ ήταν ανέκαθεν το άθλημα εκείνο στο οποίο αν είσαι ψηλός έχεις πολλές πιθανότητες να διακριθείς. Αρκεί να δούμε μόνο πόσοι παίκτες με ύψος που ξεπερνάει τα 2 μέτρα έχουν γράψει την δικιά τους ιστορία. Όμως όπως είναι φυσικό δεν έχει μείνει αμετάβλητο στο πέρασμα των χρόνων. Έχει μήπως βάση να λέμε ότι ζούμε σε μια εποχή που αυτή η τάση όλο και ελαττώνεται;

Γράφει ο Κωνσταντίνος Κοτζιάς

Τις περασμένες δεκαετίες η λογική του αθλήματος επέβαλλε οι λεγόμενοι “ψηλοί” των ομάδων να είναι η αιχμή του δόρατος στην επίθεση. Λίγο το ότι υπερτερούσαν συνήθως σε ύψος και δύναμη από την πλειοψηφία των αντιπάλων τους, λίγο και το γεγονός ότι το τρίποντο δεν είχε καθιερωθεί ακόμα με αποτέλεσμα είτε σκοράρεις από το 1 μέτρο είτε από τα 6 μέτρο να μετράει το ίδιο, οδηγούσε τους προπονητές να σχεδιάζουν τις περισσότερες επιθέσεις με στόχο η μπάλα να καταλήξει σε κάποιον από τους ψηλούς. Τότε κιόλας που ακόμα και η θέση του Power Forward έμοιαζε περισσότερο με αυτή του Center (ή Pivot όπως συνήθιζαν να λένε οι παλιοί), αφού λίγοι ήταν σχετικά οι παίκτες που αγωνίζονταν σε αυτή την θέση και απειλούσαν με σουτ από μακρινή απόσταση.

Αρκεί να δούμε μόνο ποιοι παίκτες έμειναν γνωστοί για τα κατορθώματα τους το δεύτερο μισό του περασμένου αιώνα. Με μια πρόχειρη σκέψη, σίγουρα τα περισσότερα ονόματα που θα έρθουν στο μυαλό κάποιου ήταν ψηλοί. Chamberlain, Bird, Abdul – Jabar, Olajuwon, Barkley, O'Neal είναι μόνο μερικοί από τους NBAers. Στην Ευρώπη επίσης δεσπόζουν ονόματα όπως ο Sabonis, ο Divac, ο Radja, o Kukoc (αγωνιζόταν και στην θέση 3, αλλά είχε ύψος 2.10). Ειδικά στο NBA το φαινόμενο ήταν πιο έντονο. Είναι χαρακτηριστικό ότι από το 1955 που καθιερώθηκε το βραβείο του MVP μέχρι και το 2000, μόλις 10 φορές αυτό κατέληξε σε κάποιο guard! Φυσικά υπήρχαν και υπάρχουν οι εξαιρέσεις στον κανόνα, αλλά οι ψηλοί συνήθως είχαν μεγαλύτερη επιρροή στο παιχνίδι.

Κάτι το οποίο ωστόσο άρχισε να αλλάζει με τις χαραυγές του νέου αιώνα. Κι ενώ ίσως μερικοί θα περίμεναν ότι με την αλλαγή του χρονομέτρου από τα 30'' στα 24'' οι ομάδες θα έψαχναν να “ταϊσουν” τους ψηλούς από τα να ψάχνουν συστήματα για ελεύθερα σουτ, όλο και περισσότερες ήταν αυτές που στήριζαν αρκετά στην περιφέρεια τους. Σε αυτό βέβαια πιθανόν να ήταν καθοριστική και η συμβολή του Michael Jordan που αναμφισβήτητα άλλαξε κατά πολύ το άθλημα. Τα guard άρχισαν να παίρνουν παραπάνω την μπάλα στα χέρια τους και αυτή την φορά όχι μόνο για να δημιουργήσουν αλλά και για να εκτελέσουν. Πάντα υπήρχαν παίκτες γεννημένοι σκόρερ που αγωνίζονταν σε αυτές τις θέσεις (τι πιο χαρακτηριστικό από τον Νίκο Γκάλη), αλλά θα μπορούσε να πει κανείς ότι την προηγούμενη δεκαετία οι περισσότερες ομάδες έφτασαν στην κορυφή στηριζόμενες κυρίως στα guard τους, ή έστω τα 3αρια τους.

Πέρα από αυτό όμως, άλλαξε κι ο όλος τρόπος παιχνιδιού. Όσο περνάνε τα χρόνια βλέπουμε ακόμα πιο συχνά σχήματα στο παρκέ με 3 guard, ενώ το παιχνίδι μεταφέρεται πιο έξω από το καλάθι. Μέχρι και στην θέση του power forward, ειδικότερα στην Ευρώπη, ένα από τα βασικότερα χαρακτηριστικά πλέον που απαιτούνται είναι η ικανότητα στο σουτ από μέση και μακρινή απόσταση. Και μιας και η κουβέντα ξεκίνησε από τους center, λίγες είναι ομάδες που βασίζονται μόνο σε “δεινόσαυρους” για την θέση αυτή. Θέλετε παραδείγματα; Ο Batiste από small forward έγινε center στα μέρη μας, ο Ολυμπιακός σήκωσε Euroleague με βασικό πεντάρι τον ύψους 1.98 Kyle Hines και οι Miami Heat πήραν 2 πρωταθλήματα με τον Chris Bosh στην θέση αυτή, που απειλούσε συχνά – πυκνά έξω από την γραμμή του τριπόντου.

Παρουσιάζει σίγουρα ενδιαφέρον η αλλαγή αυτή συνεπώς. Ίσως ένας βασικός λόγος να είναι και το γεγονός ότι η αθλητικότητα των παικτών αυξάνεται, με αποτέλεσμα οι ταχύτατοι ή αλτικοί παίκτες να έχουν πλεονέκτημα έναντι των πιο αργών και βαρέων. Όπως επίσης και το γεγονός ότι μάλλον έχει γίνει το μπάσκετ και πιο “τακτικό”. Έτσι οι προπονητές καταστρώνουν συστήματα προκειμένου να καταφέρουν να βγάλουν ελεύθερα σουτ ή να ανοίξουν διαδρόμους προς το καλάθι.

Φυσικά υπάρχει και ο αντίλογος, ο οποίος αποτελεί και αυτός ιδιαίτερο θέμα που μπορεί να εξεταστεί σε άλλο άρθρο. Και αυτός είναι ότι σταδιακά εκλείπουν οι κοντοί σε ύψος που ξεχωρίζουν. Βλέπουμε μέχρι και στην θέση του playmaker να αγωνίζονται παίκτες σχεδόν 2 μέτρα. Από την νέα σεζόν θα πρέπει να δούμε κιόλας πως θα κυλήσει το εγχείρημα που ανέφερε ο Jason Kidd, με τον ύψους 2.13 Γιάννη Αντετοκούμπο στον “άσσο”. Προς το παρόν το σίγουρο είναι ότι το μπάσκετ αλλάζει και θα συνεχίζει να αλλάζει.