Γράφει ο Δημήτρης Σακελλάρης
Τι είναι όμως αυτή η συνθήκη ΤΙΡΡ (Transatlantic Trade and Investment Partnership) και πως επηρεάζει τον αθλητισμό; Πρόκειται για τη συμφωνία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τις Η.Π.Α. για πλήρη ενοποίηση των δύο αγορών και την κατάργηση κάθε περιορισμού ή διαφοράς που μπορεί να έχουν δημιουργηθεί τις προηγούμενες δεκαετίες. Η συγκεκριμένη συνθήκη αναμένεται να μπει σε ισχύ στο τέλος του 2016 και κύριος στόχος της είναι η πλήρης και άνευ όρων ανεξαρτητοποίηση του επενδυτικού και συναλλασσόμενου κεφαλαίου από κάθε κυβερνητικό ή πολιτικό έλεγχο (Independent, 2015). Εφόσον, η συνθήκη αυτή τεθεί σε εφαρμογή κάθε οικονομική δραστηριότητα στην Ε.Ε. και τις Η.Π.Α. θα πρέπει να έχουν κοινό πλαίσιο λειτουργίας και ισχύος.
Εφόσον λοιπόν και ο αθλητισμός αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές οικονομικές δραστηριότητες της σύγχρονης εποχής, δε θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση στη νέα αυτή πραγματικότητα. Το κύριο εμπόδιο εδώ, όπως και σε πολλούς άλλους κλάδους, είναι η διαφορά σε θεμελιώδη ζητήματα ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή και την Αμερικανική πραγματικότητα. Η πρώτη ουσιώδης διαφορά αφορά την εξαρτημένη εργασία των αθλητών σε σχέση με τους συλλόγους τους. Στην Ευρώπη, οι αθλητές έχουν την ευκαιρία να επιλέγουν εκείνοι την επαγγελματική τους στέγη χωρίς επιβολές από κάποιον σύλλογο αν είναι άνω των 23 ετών. Αντίθετα, στις Η.Π.Α. οι σύλλογοι (κυρίως στο MLS, το NFL και το NBA) συνεχίζουν να έχουν απόλυτα δικαιώματα ενός παίκτη, ακόμη και μετά το τέλος του συμβολαίου τους με την ομάδα ανεξάρτητα από την ηλικία τους. Η συγκεκριμένη κατάσταση είναι πλήρως ενάντια με τους κανόνες των Ευρωπαϊκών αρχών που υιοθετούν ένα πιο φιλικό προς τον αθλητή χαρακτήρα. Διαφορές εστιάζονται και στο ακαδημαϊκό επίπεδο των αθλητών. Στις Η.Π.Α. κάθε αθλητής πρέπει να έχει ήδη αποκτήσει προπτυχιακή ειδίκευση πριν αγωνιστεί σαν επαγγελματίας σε αντίθεση με την Ευρώπη που δεν υπάρχει κάποιο κατώτατο ακαδημαϊκό επίπεδο (Antitrust and "Free Movement" Risks of Expanding U.S. Professional Sports Leagues into Europe, 2009).
Οι διαφορές όμως δεν αφορούν μόνο τους αθλητές. Στις Η.Π.Α. το σύστημα διεξαγωγής των πρωταθλημάτων είναι κλειστό, δηλαδή δε μπορεί καμία ομάδα να εισέλθει εκτός κι αν κάποια αποχωρήσει εκουσίως. Στην Ευρώπη, τα πρωταθλήματα βασίζονται σε υποβιβασμούς και προβιβάσεις. Η εφαρμογή της συνθήκης ΤΙΡΡ, προβλέπει την αντιγραφή της Αμερικανικής πραγματικότητας από την Ευρωπαϊκή (Independent, 2015). Η εξέλιξη αυτή στον αθλητικό χώρο σημαίνει τρία πράγματα. Αρχικά, στο καθαρά αγωνιστικό κομμάτι, ο ανταγωνισμός θα περιοριστεί αισθητά αφού ελάχιστοι πια σύλλογοι θα έχουν πρόσβαση στο κορυφαίο επίπεδο ανταγωνισμού. Ταυτόχρονα, από μικροοικονομική οπτική περιορίζεται το επενδυτικό ενδιαφέρον αφού για την πλειονότητα των συλλόγων που θα μείνουν εκτός του κλειστού πρωταθλήματος, δε θα προσφέρονται μεγάλες ευκαιρίες για κέρδη, λόγω της χαμηλής δημοτικότητάς τους. Τέλος, μακροοικονομικά, η κατάσταση αυτή θα επιφέρει μεγάλες ζημιές στα εγχώρια πρωταθλήματα και κυρίως στις ομάδες της επαρχίας που δε θα μπορούν πια να προσεγγίσουν ούτε τις ίδιες επενδύσεις (συμφωνίες) αλλά ούτε και τους εργαζόμενους (αθλητές, τεχνικό επιτελείο, κ.ο.κ.) που επιθυμούν (debatingeurope.eu, 2015).
Υπάρχουν όμως και κάποιοι που ωφελούνται από αυτή τη συνθήκη. Πρόκειται για τους συλλόγους που βρίσκονται ήδη στο υψηλότερο επίπεδο και αναμένεται να ενταχθούν στο κλειστό κύκλωμα. Σ’ αυτή την περίπτωση τα κέρδη, ο ανταγωνισμός και γενικά το ενδιαφέρον αθλητικό και μη αναμένεται να εκτοξευθεί. Σ’ αυτό το πλαίσιο λοιπόν, γίνονται και οι κινήσεις τους. Για παράδειγμα, η συνάντηση των «μεγάλων» συλλόγων της Premier League, έγινε μόλις μία μέρα μετά την επίσημη επίσκεψη του general manager του MLS Garth Lagerwey στο Λονδίνο, στο πλαίσιο του φόρουμ για το μέλλον του ποδοσφαίρου (CES, 2016). Εκεί, μεταξύ άλλων δήλωσε ότι το ποδόσφαιρο πρέπει να αλλάξει, να διεθνοποιηθεί και να εκμεταλλευθεί τις τεράστιες προοπτικές κέρδους από τη συνθήκη από τη διατλαντική συμφωνία ΤΙΡΡ. Επίσης, ο νέος πρόεδρος της FIFA Gianni Infantino, στη μετεκλογική του ομιλία αναφέρθηκε στις ευκαιρίες που παρουσιάζονται στο ποδόσφαιρο μέσω του ανοίγματος των Ευρωπαϊκών συλλόγων στις Αμερικανικές αγορές και των Αμερικανικών στις Ευρωπαϊκές.
Εκτός από το ποδόσφαιρο, το σπορ που διακινεί τεράστια επενδυτικά κεφάλαια είναι το μπάσκετ. Από του χρόνου λοιπόν, τίθεται σε εφαρμογή ένα είδος πρώιμης κλειστής Λίγκας όπου οι ομάδες θα αγωνίζονται μεταξύ τους σε ένα υπερμαραθώνιο απαιτητικών αγωνιστικών στα πλαίσια του ΝΒΑ. Μάλιστα, θα διεξάγονται δύο αγώνες τη βδομάδα, κάτι που σημαίνει πως τα εθνικά πρωταθλήματα θα παραγκωνιστούν. Αυτό θα συμβεί αφού πλέον εκτός από την έλλειψη ενδιαφέροντος για τα Ευρωπαϊκά εισιτήρια που ισχύει εδώ και λίγα χρόνια, θα χαθεί και η έλλειψη ανταγωνισμού στο υψηλό επίπεδο, κάτι που είναι φυσικό αφού είναι αδύνατο για μια ομάδα να συμμετέχει με τις ίδιες αξιώσεις σε δύο πρωταθλήματα ταυτόχρονα. Παρ’ όλα αυτά στο μπάσκετ το μοντέλο αυτό έχει ήδη δοκιμαστεί σε περιορισμένη κλίμακα με τη διεξαγωγή της Αδριατικής Λίγκας. Ακόμη όμως και από αυτό το μικρό παράδειγμα, εξάγουμε αρνητικά συμπεράσματα, αφού στις χώρες όπου διεξήχθη ο εγχώριος ανταγωνισμός περιορίστηκε τόσο που τα πρωταθλήματα έχασαν το 99,8% της εμπορικής αξίας τους (Euromonitor.com, 2016).
Είναι φανερό πως η εφαρμογή της συνθήκης ΤΙΡΡ γίνεται με αποκλειστικό γνώμονα το ιδιωτικό συμφέρον, κάτι που δεν είναι εντελώς κατακριτέο, αλλά στο πρώιμο στάδιό του παρουσιάζει πολύ περισσότερες αρνητικές επιπτώσεις απ’ ότι θετικές. Καλώς ή κακώς (καλώς κατ’ εμέ), ο Ευρωπαϊκός χώρος διατηρεί κάποιες εργασιακές και επενδυτικές αξίες που στην Αμερικανική Ήπειρο είναι ξένοι. Καλό θα είναι λοιπόν, πριν την εφαρμογή ενός τέτοιου επαναστατικού σχεδίου, να καθοριστεί μια στρατηγική για την ομαλή μετάβαση όλων των δραστηριοτήτων από τη μία εποχή στην άλλη χωρίς περιθωριοποιήσεις και αποκλεισμούς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου