Ποδόσφαιρο και εθνικισμός!

Την περασμένη χρονιά ένα λάβαρο πριν λίγες ημέρες ένα κορεό, χθες μια σημαία. Είναι εμφανές πως πλέον ο εθνικισμός έχει αφήσει στο παρελθόν τα χαμηλά ποσοστά του πληθυσμού και με όπλο την οικονομική κρίση επηρεάζει τα πάντα, ακόμη και τον αθλητισμό.

Γράφει ο Δημήτρης Σακελλάρης




Δεν είναι εύκολη η ερμηνεία του όρου «εθνικισμός». Μπορεί ο ορισμός του να είναι σαφής όμως αρκετοί παράμετροι τελευταία έχουν δημιουργήσει μία ομίχλη γύρω από την έννοια. Τί είναι άραγε ο εθνικισμός, πού εμφανίζεται και πως διαδίδεται; Σύμφωνα με τον ορισμό, ιδεολογία του είναι η υποστήριξη εις άκρων της εθνικής ταυτότητας, η αποστροφή της ισότητας των λαών και η ανάδειξη του εκάστοτε έθνους ως μόνου ορθού παγκοσμίως. Ακραία έννοια του εθνικισμού είναι ο φασισμός ενώ πιο φιλελεύθερη εκείνη του εθνισμού. Για να διασαφηνίσουμε το έδαφος που βρίσκει πρόσφορο ώστε να ανθίσει θα πρέπει απλώς να κοιτάξουμε πέντε χρόνια πίσω, όπου η οικονομική εξαθλίωση δημιούργησε αλλού καλώς αλλού κακώς αισθήματα αλυτρωτισμού στον απλό λαό που βασιζόμενος στις κακουχίες του, έψαχνε και ψάχνει εναγωνίως τρόπους να ελπίσει, ακόμη κι αν κάποιες φορές ελπίζει κατ’ εντολή.

Ο απλός λαός, οι απλοί πολίτες αλλιώς είναι και η πιο εύπλαστη μάζα σύμφωνα με το Νίτσε. «Ρίξε την ιδέα στον ιππόδρομο σήμερα και αύριο θα το δεις να γίνεται στάση», επισήμανε ο Μάρκος Αυρήλιος το 167μ.Χ.. Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και τώρα, μόνο που αντί για τον ιππόδρομο έχουμε το ποδοσφαιρικό γήπεδο και αντί για τους πραιτοριανούς, την τάξη προσπαθεί να επιβάλει… η UEFA.

Γήπεδο, αυτή τη φορά μεγαλύτερο ήταν ανέκαθεν και τα Βαλκάνια. Η φτώχεια των ανθρώπων, η ιστορικές έριδες, το μίσος για τους γείτονες και τα πολλά, πάρα πολλά συμφέροντα έχουν μετατρέψει αρκετές φορές τα γήπεδα σε πεδία εθνικών συγκρούσεων χωρίς την παρουσία αντιλόγου. Η de facto ανακήρυξη της Αλβανίας σε κράτος πριν περίπου 100 χρόνια, οι Βαλκανικοί πόλεμοι , το Βορειοηπειρωτικό ζήτημα, η ανεξαρτητοποίηση της Κροατίας, ο πρόσφατος πόλεμος και η διαμέλιση της Γιουγκοσλαβίας, , οι συγκρούσεις στα Ρουμανο-ουγγρικά σύνορα είναι θέματα που με το οικονομικό σύστημα σε ακμή λίγοι ασχολούνται. Μόλις όμως οι τσέπες αδειάσουν, η δυσαρέσκεια και η μνήμη επιστρέφουν.

Φυσικά κάτι τέτοιο δεν επιτυγχάνεται μόνο του. Οι υποκινητές είναι πολλοί και καμιά φορά υψηλά ιστάμενοι. Όπως διέρρευσε μάλιστα, οι Σερβικές αρχές συνέλαβαν τον αδερφό του πρωθυπουργού της Αλβανίας ως κύριου ενορχηστρωτή του χθεσινού περιστατικού. Όποιος όμως και να ήταν υποκινητής, το χθεσινό του πλάνο πέτυχε. Τουλάχιστον 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως αντίκρισαν το χάρτη με τη Μεγάλη, αλυτρωτική Αλβανία, ακόμη κι αν δε γνωρίζουν καν που είναι το εν λόγω κράτος. Αντίκρισαν ένα χάρτη να περιέχει περιοχές της Σερβίας, της Βοσνίας, της Ελλάδας και των Σκοπίων. Κάποιοι ίσως και να πίστεψαν. Δεν είναι και εύκολο να θυμάται κανείς τα σύνορα σε μία τόσο πυκνοκατοικημένη χερσόνησο στην άκρη της Ευρώπης. Κάποιοι ίσως να κατάλαβαν και ότι το πανό που αναπτύχθηκε στο Σουκρού Σαράτσογλου και απεικόνιζε τη Δυτ. Θράκη και πολλά νησιά του Αιγαίου Τουρκικά είναι αληθινό, ή ότι η πρωταθλήτρια ομάδα των Σκοπίων δικαίως έχει το προσωνύμιο «Μέγας Αλέξανδρος». Τα παραδείγματα είναι πολλά, οι στόχοι όμως συγκεκριμένοι.

Το χθεσινό περιστατικό μπορεί να ήταν υποκινημένο από λίγους είχε όμως ισχυρό αντίκτυπο στο διψασμένο λαό των Αλβανών. Η υποδοχή ηρώων που επιφύλαξαν για την εθνική ομάδα (παρά τη βέβαιη τιμωρία), η καταλήψεις κτηρίων σε μειονοτικά Ελληνικά χωριά της Β. Ηπείρου την επόμενη μέρα, η άρνηση «συγγνώμης» από την ηγεσία της χώρας και ο κόκκινος συναγερμός στα Σερβικά στρατεύματα στο Κόσσοβο ήταν μόνο μερικά από τα αποτελέσματα ενός δεκάλεπτου περιστατικού.

Δεν είναι όμως το μόνο. Πριν λίγες ημέρες νέο πανό, αυτή τη φορά Ρουμάνικης προελεύσεως (μετακινούσε τα Ρουμανικά σύνορα βόρεια της Δατίας) είχε αναρτηθεί στο παιχνίδι μεταξύ Ρουμανίας και Ουγγαρίας. Το ξύλο, οι συλλήψεις και το χάος δεν αποφεύχθηκαν ενώ κανείς δε ξέρει τι μπορεί να γίνει στο ματς της Βουδαπέστης. Αν αφήσουμε το εθνικό επίπεδο και περάσουμε στο συλλογικό θα θυμηθούμε το περιστατικό της Κύπρου όπου στον αγώνα ΑΠΟΕΛ – Άγιαξ υψώθηκε κορεό που μόνο ποδοσφαιρικούς σκοπούς δεν είχε. Όσο κι αν το συγκεκριμένο παράδειγμα μας είναι πιο αρεστό στα μάτια δεν παύει να μην έχει καμία σχέση με τον αθλητισμό.

Κοντολογίς, παρατηρώ πως η οικονομική κρίση έχει καταφέρει να πλήξει σε μεγάλο βαθμό το διεθνιστικό σύστημα των τελευταίων δεκαετιών στρέφοντας και πάλι τους λαούς σε εθνικούς κυκεώνες. Δεν είμαι αρμόδιος να κατευθύνω πολιτικές, όμως αν η UEFA δεν προβεί άμεσα σε κάποια κίνηση κατευνασμού τότε τα επεισόδια αυτά θα συσσωρεύονται και μπορεί οι καταλήξεις να είναι πολύ πιο ακραίες. Το γήπεδο είναι τόπος έκφρασης του λαού και ο λαός τρέφεται με ιδέες που άλλοτε είναι σωστές και άλλοτε εντελώς άτοπες και επικίνδυνες. Όπως και να ‘χει, οι συνειδήσεις καλλιεργούνται κι τα γεγονότα τρέχουν…

Follow @dimitris_sak