Επιχείρηση Θάτσερ: Football Spectators Act

Με αφορμή τον θάνατο του  Κώστα Κατσούλη, είναι ευκαιρία για ακόμα μια φορά να πούμε πως πρέπει να λυθεί το πρόβλημα του χουλιγκανισμού στην Ελλάδα. Οι περισσότεροι θα πουν πως δεν γίνεται. Κάνετε λάθος κύριοι... Η Αγγλία που είχε χειρότερο πρόβλημα, τα κατάφερε. Με μια γυναίκα. Την Μάργκαρετ Θάτσερ.

Γράφει ο Ραφαήλ Νησιάγκας


Τι έκανε λοιπόν η “Σιδηρά Κυρία” για να αντιμετωπίσει τον χουλιγκανισμό;

Η 29η Μαΐου του 1985 και η 15η Απριλίου του 1989 είναι δύο σημαντικές ημερομηνίες στον χώρο του ποδοσφαίρου και η αφορμή της εφαρμογής του νομοσχεδίου του ποδοσφαίρου που σχεδίασε η Θάτσερ. Πρόκειται για ένα σημαντικό έργο που στόχευε στην πάταξη του χουλιγκανισμού στην Αγγλία, κάτι το οποίο έχει επιτευχθεί και μέχρι και σήμερα δεν υπάρχουν ακραία φαινόμενα.

Στις 29 Μαΐου 1985, την ημέρα του τελικού του Κυπέλλου Πρωταθλητριών ανάμεσα σε Λίβερπουλ και Γιουβέντους, λίγο πριν την έναρξη του αγώνα, οι οπαδοί της αγγλικής ομάδας παραβίασαν ένα κιγκλίδωμα που τους χώριζε από τους Ιταλούς με συνέπεια οι φίλοι των της Γιούβε να οπισθοχωρήσουν προς έναν τοίχο. Ως αποτέλεσμα της υπερβολικής πίεσης και του βάρους, ο τοίχος κατέρρευσε με συνέπεια 39 οπαδοί να χάσουν την ζωή τους, ενώ περισσότεροι από 600 τραυματίστηκαν.

Από εκείνη την στιγμή και μετά η Μάργκαρετ Θάτσερ ανέλαβε δράση εξαντλώντας την αυστηρότητα της αποφασίζοντας τον αποκλεισμό των αγγλικών ομάδων στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις της UEFA για πέντε χρόνια, με εξαίρεση την Λίβερπουλ που αποκλείστηκε για έξι. Παρά την αντίδραση της αγγλικής ομοσπονδίας ποδοσφαίρου, η απόφαση είχε ληφθεί σε συνεργασία της βρετανικής κυβέρνησης και της ευρωπαϊκής ομοσπονδίας ποδοσφαίρου, από την οποία μάλιστα δεν εξαιρέθηκε ούτε η Εθνική ομάδας της Αγγλίας σε κανένα ηλικιακό επίπεδο.

''Πρέπει να πατάξουμε τον χουλιγκανισμό και θα διαβούμε ξανά τη θάλασσα για να παίξουμε σε ευρωπαϊκές διοργανώσεις, μόνο αν και όταν τελειώσουμε με αυτό το πρόβλημα. "Η Ευρωπαϊκή ποδοσφαιρική ομοσπονδία να φερθεί όσο σκληρά και αυστηρά επιθυμεί". Αυτή τη γραμμή αποφάσισε να ακολουθήσει η Θάτσερ και δεν έκανε καμία στιγμή πίσω.

Εκτός από τον ευρωπαϊκό αποκλεισμό, η Μάργκαρετ Θάτσερ σε συνεννόηση με τις ποδοσφαιρικές ομάδες τοποθέτησε κλειστό κύκλωμα παρακολούθησης των κερκίδων, και από την πρώτη κιόλας χρονιά της εφαρμογής του υπήρξε έντονη διαφορά. Μάλιστα, η Θάτσερ είχε φτάσει στο σημείο να προτείνει την χρήση ηλεκτροφόρων φρακτών στα γήπεδα κάτι που τελικά δεν εισακούστηκε.

Στις 15 Απριλίου του 1989 ακολούθησε η "τραγωδία του Χίλσμπορο" στον ημιτελικό του Κυπέλλου Αγγλίας ανάμεσα στη Λίβερπουλ και την Νότιγχαμ Φόρεστ.

Λόγω απίστευτης ανευθυνότητας και τεραστίων διαστάσεων λάθη της αστυνομίας εισήλθαν στις εξέδρες υπεράριθμοι οπαδοί της Λίβερπουλ. Από την συμφόρηση 96 οπαδοί της ομάδας έχασαν την ζωή τους και 776 τραυματίστηκαν.

Η Θάτσερ έδωσε εντολή στον λόρδο Τέιλορ να συντάξει ένα νομοσχέδιο που να προβλέπει ριζικές αλλαγές στο μέχρι τότε σύστημα. Το νομοσχέδιο ονομάστηκε Πράξη για τους Θεατές του Ποδοσφαίρου (Football Spectators Act) και τέθηκε σε εφαρμογή από το 1989. Επρόκειτο για ένα συνολικό σχέδιο δράσης που προέβλεπε για πρώτη φορά τη συνεργασία κράτους, αστυνομίας, ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας και συλλόγων.

Στα κυριότερα σημεία του, προβλεπόταν η απαραίτητη χρήση των καμερών στο γήπεδο, η κατάργηση των θέσεων για όρθιους θεατές, η απαγόρευση πώλησης αλκοόλ στο γήπεδο, ενώ το σημαντικότερο όλων ήταν η κάρτα φιλάθλου που ήταν υποχρεωμένη κάθε ομάδα να εκδίδει. Επιπροσθέτως, κάθε σύλλογος έπρεπε να γνωρίζει τα πλήρη στοιχεία κάθε μέλους των οπαδών που άνηκαν σε σύνδεσμο της ομάδας.

Οι χούλιγκανς πλέον απειλούνταν με βαρύτατες ποινές και σε περίπτωση μάλιστα που το αδίκημα ήταν μεγαλύτερο, προβλεπόταν ως ποινή η παρουσία στο αστυνομικό τμήμα την ώρα του αγώνα και προφανώς η απαγόρευση εισόδου στο γήπεδο. Εκτός από όλα αυτά, η ανακαίνιση των περισσότερων σταδίων κρίθηκε απαραίτητη.

Παρόλα αυτά υπάρχει και η άλλη όψη του νομίσματος. Οι ενέργειες της Θάτσερ δίχασαν την κοινή αγγλική ποδοσφαιρική γνώμη δημιουργώντας υποστηρικτές και εχθρούς, κάτι που φάνηκε έντονα και στην είδηση του θανάτου της. Εναντίον της “Σιδηράς Κυρίας” είχαν στραφεί κυρίως οι οπαδοί της Λίβερπουλ, τους οποίους η Θάτσερ κατηγορούσε για την τραγωδία του Χίλσμπορο, ενώ στην πραγματικότητα το λάθος ήταν της αστυνομίας, κάτι το οποίο αποκαλύφθηκε πριν από περίπου δύο χρόνια, κάνοντας μέχρι και τον νυν πρωθυπουργό της Αγγλίας, Ντέιβιντ Κάμερον, να ζητήσει δημόσια συγνώμη από τις οικογένειες των θυμάτων.

Μέχρι και οι άνθρωποι του ποδοσφαίρου την κατηγόρησαν, όπως ο Άγγλος προπονητής Σαμ Άλαρνταϊς, ο οποίος της έριξε ευθύνες σχετικά με την μείωση εξαγωγής των ταλέντων της χώρας. “Σκότωσε το ποδόσφαιρο η Θάτσερ”, είχε δηλώσει χαρακτηριστικά, κατηγορώντας την πως αν επέτρεπε σε προπονητές και γυμναστές να δουλεύουν στα σχολεία περισσότερες ώρες για να κάνουν προπονήσεις τα παιδιά, κάτι το οποίο θα βοηθούσε στην ανάδειξη περισσότερων ταλέντων.

Μπορεί κάποιοι να μην αναγνωρίζουν το γεγονός πως χάρη σε εκείνη το αγγλικό ποδόσφαιρο έγινε ένα υγιές θέαμα για τον κόσμο, πατάσσοντας τον χουλιγκανισμό και δίνοντας μια νέα πνοή στο άθλημα του Νησιού.

Το γεγονός ότι ήταν η πρώτη και μέχρι και σήμερα μοναδική γυναίκα του πρωθυπουργικού θώκου της Βρετανίας, προκαλεί ενθουσιασμό και θαυμασμό για τις ικανότητες της. Αλλά και απορία πως μια γυναίκα κατάφερε να αλλάξει ριζικά το ποδόσφαιρο. Το ποδόσφαιρο μπορεί όντως να θεωρείται αντρικό άθλημα. Αλλά σίγουρα οι γυναίκες το αντιμετωπίζουν απλά ως άθλημα, χωρίς ακραίες συμπεριφορές (με εξαιρέσεις πάντα), κάτι που τις κάνει να το βλέπουν με άλλο μάτι. Ίσως αυτό να δικαιολογεί και τον τρόπο της Θάτσερ πάνω στο συγκεκριμένο θέμα.

"Νικάμε τον χουλιγκανισμό και θα κάνουμε τα πάντα για να τον πατάξουμε" είπε η Μάργκαρετ Θάτσερ. Το είπε και το έκανε.